GDTM Eğitiminde Sunum Yaptık

Pozitif-iz Derneği, 4-7 Şubat 2025 tarihleri ​​arasında Ankara Hıfzıssıhha Yerleşkesi'nde düzenlenen ‘Gönüllü Danışmanlık ve Test Merkezi (GDTM)’ eğitimine katıldı. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar ve Erken Uyarı Dairesi Başkanlığı tarafından düzenlenen eğitimde, Pozitif-iz Derneği saha deneyimlerini paylaştı.

30 kişinin katılımcı olduğu toplantıda; hali hazırda hizmet veren yerler kadar yeni onay alan merkezlerin temsilcileri de yer aldı. Toplantı, uzun yıllardır çalışan merkezlere motivasyon olurken yeni başlayan yerler için de bilgi tazeleme oldu.

Türkiye'de genellikle Sağlık Bakanlığı'na bağlı olarak çalışan GDTM'ler; ücretsiz ve hiçbir kimlik bilgisi vermeden (anonim olarak) HIV testi yaptırma olanağı tanıyor. Bu merkezler, HIV ile ilgili ön tanı koymada ve tedaviye yönlendirmede kilit bir role sahip. Öte yandan toplumsal sağlık açısından da büyük önem taşıyor.

Pozitif-iz Derneği Sosyal Yönünü Anlattı

Pozitif-iz Derneği’ni temsilen toplantıya katılan Çiğdem Şimşek, konuşmasına HIV ile yaşayanların tanımını yaparak başladı. HIV’in sadece tanı alan kişiyi değil, onunla birlikte tanı sürecine eşlik eden herkesin (anne-baba-eş/partner/kardeş, iş arkadaşı…vs) etkilendiğini belirtti. Bu nedenle tümünü kapsamak amacıyla ‘HIV ile yaşayanlar’ olarak tanımlandığını söyledi.

HIV tanısı almanın, HIV ile yaşayanlar için büyük bir şok ve travma olduğunu belirten Şimşek, ilk tanıyı ‘doğru’ açıklamanın, sonrasında HIV ile barışmada büyük önem taşıdığına dikkat çekti. İlk tanıyı koyan kişinin yaklaşımının HIV ile başa çıkma sürecini nasıl etkileyebileceğiyle dair örnekler verdi. Tanı anında ‘doğru’ danışmanlığın ve desteğin hayati olduğunu vurguladı.

Şimşek, GDTM’lerin HIV ile yaşayan kişilere erken dönemde tanı koyma ve tedaviye erişim sağlama noktasında kritik bir rol oynadığını belirtti. Şimşek, HIV ile yaşayan kişilere yönelik danışmanlık süreçlerini ve bu süreçlerin sosyal açıdan nasıl desteklenmesi gerektiğini katılımcılarla paylaştı. Ayrıca HIV’in tıbbi yönü kadar sosyal yönünün de büyük bir öneme sahip olduğunu dile getirdi. HIV'in yalnızca bireysel bir sağlık sorunu değil, aynı zamanda sosyal bir mesele olduğunu hatırlattı.

Bilimde çok başarılı bir noktaya gelindiğini, ancak damgalanma ve ayrımcılıkların devam ettiğini ve bunun da kişilerin tedaviye uyumdaki başarısını etkilediğini kaydetti.

HIV’in hem doğru terminoloji hem de şiddetsiz bir dil ile anlatılmasının, HIV ile yaşayanların üstündeki olumsuz etkiyi azaltmada ve önyargıları ortadan kaldırmada son derece önemli olduğunu ekledi. Şimşek şu sözleriyle birkaç örnek verdi; “HIV pozitifleri tanımlarken ‘HIV’li – AIDS’li – HIV hastası’ gibi söylemler yerine sadece ‘HIV ile yaşayan kişi’ demek yeterlidir. Öte yandan HIV pozitifler ve diğer sağlıklı / normal insanlar’ diye bir ayrım yoktur. HIV pozitifler de sağlıklıdır ve normaldir.” Doğru HIV terminolojisini aktardıktan sonra şiddetsiz anlatım ve görselleştirmenin üstünde durdu.

Eğitime Katılan Kurumlar

Eğitime katılan iller sırasıyla şöyle;  İstanbul; Şişli Belediyesi, Beşiktaş Belediyesi, Avcılar Belediyesi, Bahçeşehir Üniversitesi, İzmir; İzmir Büyükşehir Belediyesi, Konak Belediyesi, İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Bursa; Nilüfer Belediyesi, Mersin; Mersin Büyükşehir Belediyesi, Adana; Seyhan Belediyesi, Diyarbakır; Dicle Üniversitesi, Ankara; Çankaya Belediyesi, Eskişehir; Tepebaşı Belediyesi.

Eğitim Başlıkları

Hem teorik hem de pratik alanları kapsayarak planlanan 4 günlük programda şu başlıklarda eğitimler gerçekleştirildi;

- HIV/AIDS Hastalık Kontrol Programı ve Yürütülen Hizmetler

- HIV Enfeksiyonuna Giriş

- Danışmanlıkta Rahat ve Farkındalıklı İletişim Yolları

- Güvenli Cinsel Yaşam

- HIV enfeksiyonu Klinik Özellikleri

- HIV enfeksiyonunda Tedavi

- HIV/AIDS Tanısı, Testler ve Doğrulama Merkezleri

- HIV Enfeksiyonunda Etik Kaygılar

- HIV enfeksiyonunda Sosyal Sorunlara Bakış

- HIV/AIDS ve Madde Bağımlılığı

- HIV ile Yaşayan Bireyde Ayrımcılık Ve Damgalanma

- Cinsel Yolla Bulaşan Diğer Enfeksiyonlar –Sifiliz

- HIV ile Yaşayan Bireyde Sağlıklı Yaşam

- HIV/AIDS Temas Öncesi ve Temas Sonrası Profilaksi

- Saha Deneyimleri

- GDTM Hizmeti Örneği- İstanbul Şişli GDTM

- Danışmanlığın Temel İlkeleri

- Hızlı Test Demonstrasyon ve Uygulaması

Eğitime davetleri için Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar ve Erken Uyarı Dairesi Başkanlığı yetkilisi Dr. Taliha Karakök’e çok teşekkür ederiz.