‘Belirlenemeyen = Bulaşmayan’ ve RNA Sıçraması Etkinliğini Gerçekleştirdik

Online bilgilendirme seminerleri dizisinin dördüncüsü olan “B=B ve RNA Sıçrama” etkinliğini 43 HIV pozitif dostumuzun katılımı ile 3 Haziran 2021 Perşembe akşamı gerçekleştirdik.

İLKO İlaç’ın koşulsuz desteğiyle düzenlediğimiz ve sadece HIV ile yaşayan kişilerin katılımına açık olan etkinlikte, enfeksiyon hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Sabri Atalay (İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi) çok önemli bilgilendirmeler yaptı.

Doç. Dr. Atalay, sunumuna ‘Belirlenemeyen=Bulaşmayan’ (B=B) bilimsel gerçeğinden bahsederek başladı. Ardından B=B sonrası HIV dünyasında birçok şeyin nasıl değiştiğinden ve ayrıca RNA Sıçramasından (Blip) bahsetti. Doç. Dr. Atalay yaptığı sunumun ardından katılımcıların sorularını da detaylıca cevapladı.

2017 yılından itibaren UNAIDS (Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı, WHO (Dünya Sağlık Örgütü), CDC (ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi) gibi sağlık otoritelerinin onayladığı ‘B=B’nin bilimsel gerçek olarak kanıtlanana kadar geçen süreçleri anlatan Doç. Dr. Atalay, yıllarca ve binlerce heteroseksüel ve eşcinsel çiftler arasında yapılan bilimsel çalışmaların detaylarını paylaştı.

Doç. Dr. Atalay, BB’yi özetle şöyle açıkladı; ‘Belirlenemeyen’ HIV viral yükün çalışılan cihaza göre belli bir kopya sayısı altında (<200 - <50) olması, yani HIV’in kanda ölçülemeyecek düzeyde kalmasıdır. ‘Bulaş(a)mayan’ ise; viral yükün 6 ay boyunca 200 kopyanın altında seyretmesi ve HIV’in hiçbir korunmasız cinsel ilişki yoluyla aktarılamamasıdır.

Sunumda ayrıca, B=B’nin sadece HIV pozitifler için değil HIV negatifler için de önemli bir sonuç ve kanıt olduğu vurgulandı.

Doç. Dr. Atalay RNA sıçramasını da sunumunda şu şekilde tanımladı: ‘HIV tedavisi başladıktan sonra kişilerin HIV RNA düzeylerinin ölçülemeyecek düzeye gelmesi hedeflenir. Kimi kişilerde bazı sebeplerle bu değer geçici bir süreyle saptanabilir düzeye gelir ve tekrar ölçülemeyecek düzeye geri döner. Örneğin; bir HIV pozitif kişinin yıllardır 200’ün altında (yani negatif) gelen RNA sonucu o ay 70 çıkmıştır. Sonraki ölçümde yine ölçülemeyecek düzeye geri dönmüştür. İşte buna ‘blip’ yani RNA sıçraması denir.’

Sunumda RNA sıçramasının sebebinin kişinin takibini yapan doktorun daha iyi değerlendireceği belirtilirken, genellikle görülen sebepler olarak aşağıdakiler sıralandı:

- HIV tedavisini düzensiz alma

- Alkol ve keyif verici maddelerin kullanılması

- HIV’de mutasyon gelişmesi

- Tedavi dozunun veya ilacın kişi için uyumlu olmaması

- Başka bir viral enfeksiyon (zona, grip, uçuk vb.)

- Alerji

- Aşı uygulanması

- İlaç veya bazı gıdaların etkileşimleri ve bunlara bağlı olarak ilaçların emilim sorunları

- Tedavi öncesi yüksek viral yük veya CD4 sayısı

RNA sıçramasını genellikle zararsız olduğunu belirten Doç. Dr. Atalay, sıçrama döneminde kişilerin RNA'larının 200'ün altında olduğu sürece B=B olmaya devam ettiğini ve HIV’i aktaramayacaklarını da vurguladı.

Sunum sonrası, katılımcılar Doç. Dr. Sabri Atalay’a şunları sordular:

* Bir kere ilaç almayı unutmakla blip olur mu? (Hayır)

* B=B olan bir kişide regl dönemindeki kanama veya anal ilişkide olası kanamalarda bulaş riski var mıdır? (İlişki sırasındaki kan yoğunluğuna göre değişkenlik gösterebilir ancak bulaş riski oldukça düşüktür)

* 80’lerde 90’larda insanların ölümlerine sebep olan HIV, bu zamanlarda neden eskisi kadar tehlikeli değil? Bu günlerde kullandığımız ARV tedaviler ile eski zamanlarda kullanılan tedaviler arasında nasıl farklar ve avantajlar var? (1996 yılına kadar denenen birçok tekli ve çiftli kombinasyon sonrası en etkili tedavi kombinasyonları 1996 yılında üçlü kombinasyonlar olarak bulundu. Bu yıldan itibaren de gitgide gelişen tedaviler ile 2017 yılında da B=B kanıtlanmış oldu)

* 20 gün ilaca erişememek, tedavinin düzenliliği ve B=B açısından tehlike arz eder mi? (Evet. Vücutta sürekli ilaç etksinin bulunmasıyla viral yük baskılanmış olur. Ancak 20 gün boyunca hiç ilaç alınmaması riskli bir durumdur)

* Sıçrama olduğunda kişinin CD4 seviyesi etkilenir mi? Kişide tekrar akut dönem gibi belirti verir mi? (Hayır)

Öncelikle etkinliğimize yoğun ilgi gösteren HIV ile yaşayan dostlarımız olmak üzere, kıymetli zamanlarını bizlere ayıran Doç. Dr. Sabri Atalay'a ve desteklerinden dolayı İLKO İlaç’a çok teşekkür ederiz.